زینب صالحی- کارونی ها: شادی این بار اینجا میهمان شده، در لبخندهای زیبای فاطمه و حسن، در درخشش چشمان پدر و مادری که ثمره زندگی خود را در لباس دامادی و عروسی می‌بینند، صدای هلهله و پایکوبی بلند است، میهمانان آمده‌اند تا شب رویایی این زوج را در جشنی سهیم باشند.

صدای دلخراش تیر اما دل ها را چنگ میزند، نگرانی می اندازد به چشمان پدر و مادر و محو می‌ کند لبخند فاطمه و حسن را … انگار شادی قرار نیست بماند، صدای جیغ است که از هر سو به هوا می رود، شادی محو می شود تا وحشت و اضطراب سهم میهمانان باشد.
هلهله جایش را به گریه می دهد، صدای ناله است که بلند می شود و پدر و مادری که بالای سر فرزند جوانمرگشان از حال می روند …
این قصه تازه و ناشنیده شده ای نیست، این دردها محصول رسم های غلط و رایجی است که مردمان سرزمین من بارها و بارها دیده و حس کرده اند.
سال گذشته بود که کارگر جمع آوری زباله شهرداری اهواز بر اثر اصابت تیر سرگردان در منطقه گلستان اهواز جانش را از دست داد، کمی قبل تر از آن تیر سرگردانی به شانه یکی از دانشجویان دانشگاه شهید چمران اصابت کرد و ۲۳ مهر نیز یکی از اساتید دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در محل کوی استادان مورد اصابت تیرسرگردان دیگری قرار گرفت.
اخبار مصدومان تیرهای سرگردان اهواز، در حالی موجی از احساس ناامنی در جامعه ایجاد کرد که تا به امروز همچنان خبرهای زیادی از تیراندازی و تلفات آن در برخی شهرهای خوزستان از جمله آبادان، ماهشهر، لالی و دیگر شهرهای استان شنیده می شود.
تیراندازی با اسلحه شکاری و جنگی در مجالس شادی و عزا در استان خوزستان تاکنون ده ها کشته و مصدوم بر جا گذاشته است و در اتفاقی تازه تر این بار نهم مهر امسال یک کشته و ۲ زخمی حاصل رسم غلط تیراندازی در مراسم تشییع جنازه در ماهشهر می شود تا وظیفه متولیان را در تلاش برای برچیده شدن این رسم غلط بیشتر و سنگین تر کند.
این ها نمونه بارزی از تبعات فرهنگ غلط تیراندازی در خوزستان است که سال هاست جز تلفات چیزی عاید مردم نکرده است.
یکی از بزرگان طوایف بختیاری در این خصوص می گوید: از زمان های گذشته عشایر کشورمان و به خصوص عشایر زاگرس نشین و مردم عرب داشتن سلاح را نشانه دلاورمردی و شجاعت می دانستند، اشعار حماسی در وصف بزرگان بختیاری همراه با داشتن اسب و تفنگ بوده، اما امروز که شرایط تغییر کرده استفاده از این سلاح در مراسمات شادی و عزا یک سنت پسندیده محسوب نمی شود.
کریمی تصریح می کند: در گذشته تیراندازی در مراسم عروسی و عزا جنبه اطلاع رسانی داشت ولی در وضعیت فعلی که وسایل ارتباطی ارتقا پیدا کرده‌ اند این کار لزومی ندارد و تقریباً اکثر تیراندازی‌ ها برای خودنمایی است.
با توجه به آمار تلفات جانی ناشی از تیراندازی در مراسمات، بحث ها در خصوص این رسم غلط که امنیت جانی مردم را به خطر انداخته، چند سالی است که نقل محافل عشایر شده و برای کنار گذاشتن آن اقدام کرده اند.
ناصر طرفی از بزرگان طوایف عرب خوزستان در این باره می گوید: این رسم مختص به یک منطقه یا قوم خاص نیست بلکه در قومیت‌ های مختلف عرب، لر و بختیاری وجود دارد، به طوری که به علت تنوع بیشتر اقوام، استفاده از سلاح در آیین های عزا و شادی در میان خوزستانی ها به عنوان یک سنت دیده می شود.
وی می گوید: اکنون در بسیاری از طایفه ها تیراندازی هوایی در مراسمات به عنوان خط قرمز طایفه معرفی شده و در سال‌های اخیر بسیاری از مراسم عزا و عروسی در میان مردم عرب و بختیاری خوزستان با ترک سنت اشتباه تیراندازی همراه بوده است.
طرفی با تاکید بر اینکه متاسفانه همچنان این رسم غلط، قربانی می گیرد و تاکنون ده ها نفر بر اثر آن کشته و زخمی شده اند ادامه می دهد: اکثر کسانی که در مراسمات از سلاح گرم استفاده می کنند نوجوانان و جوانان هستند که متاسفانه به دلیل شرایط خاص سنی و اوج هیجانات در عدم کنترل احساسات خود خسارات جبران ناپذیری به وجود می آورند.
بر اساس آمار اعلام شده از سوی نیروی انتظامی خوزستان، افراد بسیار زیادی شامل مرد، زن و حتی کودک بر اثر تیراندازی در مراسم‌ های قوم یا قبیله خود کشته شده‌ اند و طوایف زیادی به علت این رسم غلط تلفات داده‌ اند.
نیروی انتظامی در سال های اخیر با استفاده از قوه قهریه سعی در کنترل این اوضاع و کاهش تلفات تیراندازی در عشایر داشته است.
برخورد قانونی با دارندگان سلاح های غیرمجاز از اقدامات نیروی انتظامی بوده در حالی که به گفته متولیان این حوزه با وجود کشفیات سلاح اما هنوز شاهد تیراندازی هستیم.
به اعتقاد آنان اقوام باید بدانند که تیراندازی در مراسم‌ ها تنها موجب متضرر شدن خانواده آنها می شود، در غیر این صورت ناجا هر چه بیشتر اقدام به جمع‌ آوری اسلحه‌ های اقوام کند آنها بیشتر به سمت خرید اسلحه روی می‌ آورند.
بازهم جای خالی فرهنگ
به نظر می‌ رسد صِرف برخوردهای قضایی و انتظامی برای ریشه‌ کن کردن این موضوع کافی نبوده و باید با فرهنگ‌ سازی برای برچیدن این آیین غلط، اقدام کرد و البته به اعتقاد مسئولان انتظامی استان باید سطح آگاهی مردم تا حدی افزایش یابد که خود متوجه عواقب تیراندازی غیرمجاز شوند.
از نظر جامعه شناسی تیراندازی یک کارکرد نمادین در مراسمات است؛ مثل پرچم گردانی در مراسم فاتحه خوانی اما در حال حاضر با توجه به اتفاقات تلخی که در سالیان اخیر رخ داده نه تنها از یک رسم و حتی سرگرمی فاصله گرفته ایم بلکه امنیت روانی مردم را هدف گرفته است.
چه بسیار مراسمات شادی که با تیراندازی های طایفه ای به عزا تبدیل شده و عزاداری هایی که تیراندازی در مراسمات آنها به کشته شدن افراد بی گناهی منجر شده است که جای خالی فرهنگ این بار بیش از پیش در آنها احساس می شود.